Don’t just ride, slide …
Grip- en sliptraining – ANWB Test- en Trainingscentrum, Lelystad
De ANWB heeft een nieuw slipbanencomplex geopend met de ambiance van een pretpark, de modernste in zijn soort. Er zijn zes slip-oefenbanen. Een enkele oefening is met de eigen auto te rijden. Gaaf, acht ik, Dodge in de bocht of uit de bocht … en dan 2.200 kilo in bedwang houden, daar geef ik mij voor op; ben toch lid en krijg zodoende korting op de cursus.
Er wordt onderscheidt gemaakt in drie remtechnieken: geblokkeerd remmen, tegen blokkeren aan remmen en pompend remmen. Tegen blokkeren aan remmen levert de kortste remweg.
Al heel vroeg weer uit de veren om op tijd in Lelystad te kunnen zijn.
Er is te rijden in een Volkswagen Golf of Passaat; vier man per auto, 3 auto’s per instructeur en dan rijden maar. Zo is er een 100 meter lange 8% hellingbaan, glad gemaakt; een o zo lastige bergafwaarts slip kan hier worden nagebootst. Nu, de auto gaat echt tollen als je hier iets te veel remkracht uitoefent op het rempedaal. Opmerkelijk is, dat het moeilijk is aan te voelen wanneer de banden rollen of glijden (slippen). Er is wat afgespind op deze helling!
Leg geen voorwerpen los in de auto. Voorwerpen op de hoedenplank kunnen bij een noodstop met een kracht, die vele malen groter is dan hun eigen gewicht, je nek of achterhoofd raken. Ook spullen onder de stoelen kunnen bij krachtig remmen naar voren schieten en de bestuurder hinderen.
Wat moet je doen als je met een wiel in de berm geraakt? Hoe kom je op nat wegdek zo snel mogelijk tot stilstand? Hoe rem je in de bocht? Alles komt aan bod. Onder normale omstandigheden rolt de autoband over het wegdek. Het stuk van de band dat de weg raakt, staat stil ten opzichte van het wegdek. Er bestaat een stevig contact: dat noemen we ‘grip’. Onder bepaalde omstandigheden kan het rollen veranderen in schuiven. Bijvoorbeeld als je met geblokkeerde wielen remt, of zo hard door een bocht rijdt dat de banden zijdelings wegschuiven. Er is dan geen ‘grip’: dat noemen we ‘slip’.
Zorg bij het bepakken van de auto voor een goede verdeling. Een verkeerde belading heeft een ongunstige invloed op het weggedrag en het brandstofverbruik. Een zwaardere belading zorgt ook voor een langere remweg!
Hoe reageer je als de auto plotseling in een slip raakt? Voor dat antwoord zorgt de spectaculaire ‘schuddenbibber’, een hydraulische plaat in het asfalt die met een felle beweging de achterwielen van een passerende auto opzij zet, waardoor de auto in een hevige slip raakt – een griezelige gewaarwording de eerste keer. Tegensturen – een kwestie van bijzonder snel reageren anders ben je te laat – en de auto weer recht richten; makkie, althans van de acht keer zette ik de auto 7 keer weer recht op de baan. Gaaf is dit!
Verder is er een ‘natte’ rotonde, waar de grenzen van de wegligging spelenderwijs opgezocht kunnen worden. Er werken op een auto verschillende krachten in. Zo spelen zijwind en belading een rol. Daarnaast hebben we bij het ingaan van een bocht te maken met een kracht die ons de bocht uittrekt: de middelpuntvliegende (centrifugaal-) kracht. Deze is op te zoeken bij bovengenoemde oefening, de ‘natte’ rotonde.
Wanneer bestaat gevaar voor slippen?
op natte wegen
tijdens de eerste regen na een droge periode (oliefilm op het wegdek)
bij regen op wegen met spoorvorming
op natte wegmarkeringen (strepen, belijning, zebra’s, e.d.)
op bemodderde wegen, bijv. tijdens de ‘bietencampagne’ of na een Dodge-terreinrij-evenement 😉
op wegen waarop veel bladeren liggen
bij heftige uitwijkmanoeuvres – zelfs op een droge weg – en
tijdens remmen met geblokkeerde wielen.
Na de lunch pak ik de Dodge op voor de beruchte ‘elandproef’. De proef wordt uitgevoerd met muren van water. In het asfalt zijn talloze sproeiers verborgen die op elk gewenst moment een watergordijn kunnen vormen. Je weet van tevoren niet waar en wanneer deze zullen opdoemen. Zo is het tenslotte ook met overstekend wild …
Bedoeling is vóór het watergordijn de auto tot stilstand te hebben gebracht, leggen ze mij uit. Sta ik daar met een 2.200 kilo truck, heb ik dat …? Afijn, ik wil mijn truck in alle omstandigheden leren kennen en onder controle houden, dus, gas geven maar.
Met toch wel een beetje de bibbers in mijn benen stap ik in. Het is de bedoeling met 50 km/u de baan op te rijden en dus liefst vóór zo’n opdoemend watergordijn te stoppen, m.a.w. op zo’n kortst mogelijke afstand tot het watergordijn tot stilstand te komen. Nu weet ik, dat de achterwielen van mijn Dodge bij het minste geringste al blokkeren (= truck met laadvermogen, en daar zijn de achterremmen op afgesteld).
Bij een noodstop leidt de eerste (paniek-)reactie vaak tot het maximaal intrappen van het rempedaal, waardoor de wielen gaan blokkeren. Vervolgens moet je het besef hebben iets van de remkracht af te nemen, waardoor de banden weer gaan rollen om daarna tegen het blokkeren aan tot stilstand te komen.
Als volgt te werk gaan: remmen, en rem zo ver op laten komen dat de wielen niet meer blokkeren; doorlopend de grip blijven zoeken tussen rollen en blokkeren, oriëntatiepunt in de verte zoeken en vasthouden, bij wegglijden de oorzaak hiervan wegnemen, dus remmen verder los, eventueel een kleine stuurcorrectie aanbrengen; niet geblokkeerd remmend sturen! Liever niet pompend remmen!
In eerste instantie durf ik niet vol ht rempedaal in te trappen uit angst voor blokkeren van de achterwielen van de pickup met het gevolg, dat ik tot drie keer toe dwars door het watergordijn heen schiet!! Ja hoor, auto krijgt gratis wasbeurt! Minder leuk, ik heb mijn raampje nog open staan …
Geblokkeerd remmen is op een droge weg minder erg dan vaak wordt verondersteld. Zo hard mogelijk remmen is de meest natuurlijke reactie in noodsituaties en de remvertraging die zo wordt bereikt is heel redelijk. Het grootste bezwaar van deze manier van remmen is dat de auto onbestuurbaar wordt. Op een natte weg heeft blokkerend remmen een veel langere remweg tot gevolg, terwijl het op een gladde weg ècht moet worden voorkomen.
Volgende ronde
De instructeur gaat nu zelf op de baan staan en geeft een stopteken. Dus met 50 km/u op hem afrijden (HIJ DURFT!) remmen en vervolgens uitwijken. Als volgt te werk gaan: kort tegen blokkeren aan remmen, stuur recht houden, rem los, om het obstakel (de instructeur) heen sturen, weer recht zetten, pas opnieuw remmen als het obstakel gepasseerde en de bocht afgemaakt is. Dus niet (geblokkeerd) remmen en sturen tegelijk. Zelfs op een normaal wegdek doet de auto dan andere dingen dan jij wilt. Dus wat gebeurt er?
Ik trap de kickdown in en bereik al snel de 50 km/u grens. Ik rij recht op de instructeur af; zou hij opzij springen…? Zijn stopteken volgt – ik schrik me rot – trap vol op de rem en jawel, de remmen achter blokkeren direct. Alles wat fout kan gaan, gaat fout, want ik trek ook nog eens aan het stuur naar rechts voor een uitwijkmanoeuvre. Gevolg, Dodge geraakt in een gigantische slip. Ik voel hem achter uitbreken waarbij ik direct tegenstuur geef. Door deze snelle reactie zet ik de hevig naar rechts overhellende truck, althans zo voelt het, direct weer in een rechte lijn en stil op het wegdek. Mijn hart zit in m’n keel …
Zet maar effe 2.200 kilo zomaar stil!! De instructeur stapt zelf in en zegt daarbij dat hij nooit eerder in zo’n truck heeft gereden. Oké …? Hij zet hem op de baan, 50 km/u (dat moet toch een machtig gezicht zijn van een afstandje bekeken, denk ik) en hij zet hem zowaar stil met een hele korte remweg en zegt: “Dat lukt wel met deze, hoor. Nu jij weer.”
Nu, thuis veel oefenen op stille wegen. Je moet leren doserend te remmen en het rempedaal aan te voelen.
Zo’n dag is echt leerzaam, al voel je alleen maar een paar keer goed aan wat er gebeurd als het fout gaat. Dan zal je minder snel verlamd zijn van schrik en rationeel kunnen handelen in zo’n situatie, mocht die zich voordoen.